یک مستند عجیب و پرسرو صدا: سه همزاد! ، یک آزمایش روانشناسی عجیب - وبلاگ داریوش

به گزارش وبلاگ داریوش، نخستین بار چه زمانی با واژه همزاد آشنا شدید؟ احتمالا باید تفاوت فرهنگی خاصی بین آدم های شرقی و غربی ها در هنگام فکر به مفهوم و ممکن بود همزاد وجود داشته باشد.

همزاد از قدیم در میان ملل مختلف دنیا مطرح بوده و در باب آن افسانه های گوناگونی بیان شده است. قدیم معتقد بودند که همراه با تولد هر انسانی موجودی کاملاً شبیه به او از جنس جن و پری خلق می گردد و همگام با او رشد می نماید و ممکن است گاهی با یکدیگر دیدار هم داشته باشند. افسانه های مربوط به همزاد در کشورهای دنیا و کشور ما می گوید که در زمان تولد نوزاد یک جن نیز با او متولد می گردد که از هر لحاظ شبیه به اوست؛ چه از لحاظ روحی و چه ویژگی های بدنی. این تشابه بقدری زیاد است که اگر همزاد انسان دچار شادی یا غم گردد در انسان هم تأثیر می گذارد و این حالت به صورت عکس هم ممکن است یعنی با شادی و غم انسان همزادش هم دچار همین حالت می گردد!

حالا من از شما می پرسم که اگر همزاد یا شخص بیگانه کاملا شبیه به خود را ببینید، چه می کنید؟!

نه! اهل خرافات نیستیم. اما در سال 1980 این مسئله برای جوانی به نام بابی شفران که به تازگی به کالج رفته بود، پیش آمد! در روز اول ناگهان او متوجه شد که بقیه طوری رفتار می نمایند که انگار او را می شناسند و مرتب او را با نام ادی صدا می کردند.

ناگهان این جوان متوجه شد که همزاد یا برادری به نام ادی دارد. بعد از دیدار این دو و رسانه ای شدن قضیه، مادری عکس این دو را در روزنامه دید و خبر داد که فرزندخوانده اش کاملا شبیه این دو است و به این ترتیب این سه یکدیگر را یافتند.

این سه نفر دیوید کلمن، بابی شفران و ادی گالاند نام داشتند.

آیا شباهت بین این 3 تصادفی بود و بقیه داشتند فقط به قضیه جو می دادند؟

خیر!

معین شد که این سه برادر در سال 1961 از یک مادر متولد شده بودند و بعد تحت راهنمایی یک مؤسسه یهودی فرزندخواندگی و روانشناس هایی به نام ویولا برنارد و پیتر بی نیوبائر، هر یک از آنها عمدا به یک خانواده جدا به فرزندخواندگی داده شدند.

هر یک از این سه خانواده سه سال پیش تر یک دختربچه را به فرزندی گرفته بودند. این خانواده ها از طبقات مختلف مالی انتخاب شده بودند: یک خانواده فقیر بود و دیگری متعلق به طبقه میانه بود و سومی خانواده توانگری بود.

آنها هیچ برخوردی با هم نداشتند تا اینکه در سال 1980 به صورت کاملا تصادفی به هر برخوردند. این سه مدتی در برنامه های و شوهای تلویزیونی با هم شرکت می کردند اما این برخورد متاسفانه بعدا منجر به درگیری ذهنی و افسردگی آنها و انتها خودکشی یکی از انها -گالاند- در سال 1995 شد.

بر همین اساس یک مستند خوب به نام Three Identical Strangers ساخته شده و سال جاری به نمایش درآمده است.

در واقع روانشناسان و مؤسسه فرزندخواندگی می خواستند به صورت عینی، اندازه تأثیر محیط بر افراد را آنالیز نمایند. این همان دعوای قدیمی است که هنوز پاسخ آن معین نیست؛ اینکه در معین شخصیت هر فرد وراثت نقش غالب را بازی می نماید یا محیط؟

حکایات سعدی را به یاد بیاورید. سعدی هم در این مورد اندیشه می نموده و نمی توانسته تصمیم بگیرد! یک جا می گوید:

چون بود اصل گوهری قابل

تربیت را در او اثر باشد

هیچ صیقل نکو نخواهد کرد

آهنی را که بد گهر باشد

و جای دیگری می گوید:

پسر نوح با بدان بنشست

خاندان نبوتش گم شد

سگ اصحاب کهف روزى چند

پى نیکان گرفت و مردم شد

اما چیزی که باقی می ماند مسلما بحث بر سر اخلاقی بودن این آزمایش است. اینکه چرا این مؤسسه فرزندخواندگی به خانواده ها اطلاع نداده بود که فرزندی که به آنها پیشنهاد می نماید یکی از سه برادر تحت سرپرستی آنهاست.

شاید آنها ادعا نمایند که سر و سامان دادن به شرایط این بچه ها بی پرپرست، همه وظیفه آنها بوده و همینکه کودکی خانواده مناسبی پیدا کند، کافی بوده است. اما آنها واقعا با چه معیاری دست به انتخاب آگاهانه خانواده ها از بین سه قشر زدند و چرا شرایط انسانی تری برای آزمایش انتخاب نکردند.