همه چیز راجع به آزمایش TSH - وبلاگ داریوش

به گزارش وبلاگ داریوش، آزمایش TSH به منظور تشخیص عملکرد غده تیروئید، اختلالات موجود در آن و کم کاری و پرکاری تیروئید انجام می گردد. مهمترین کارایی این تست، در غربال نوزادانی مبتلا به کم کاری تیروئید است.

آزمایش TSH (هورمون محرک تیروئید) چیست؟

آزمایش هورمون محرک تیروئید (TSH) مقدار TSH در خون را مقدار ­گیری می ­کند. این هورمون به وسیله غده هیپوفیز فراوری می­ شود که در قاعده مغز واقع شده است و مسئولیت تنظیم مقدار هورمون­ های ترشح ­شده به وسیله تیروئید را برعهده دارد.

تیروئید یک غده کوچک و پروانه ­ای­ شکل است که در جلوی گردن واقع شده است. تیروئید غده مهمی است که سه هورمون اولیه را فراوری می­ کند:

تری یدوتیرونین (T3)

تیروکسین (T4)

کلسی­تونین

تیروئید تعداد زیادی از فعالیت­ های مختلف بدن (از جمله متابولیسم و رشد) را به وسیله ترشح این سه هورمون کنترل می ­کند.

اگر غده هیپوفیز مقدار TSH بیشتری فراوری کند، غده تیروئید هورمون ­های بیشتری را ترشح خواهد نمود. بدین ترتیب این دو غده با یکدیگر کار می­ نمایند تا مقدار مناسب هورمون­ های تیروئید فراوری شود. با این وجود، اگر این سیستم مختل شود ممکن است تیروئید شما هورمون ­های بسیار کمتر یا بیشتری فراوری کند.

آزمایش TSH معمولا برای مشخص عامل اصلی مقدار غیرطبیعی هورمون تیروئید انجام می ­شود. بعلاوه این آزمایش به منظور غربال­گری غده تیروئید کم­کار یا پرکار نیز به کار می ­رود.

پزشک متخصص غدد و متابولیسم شما با مقدار ­گیری مقدار TSH در خون می­تواند عملکرد غده تیروئید را ارزیابی نماید.1

در آزمایش TSH چه چیزی مورد آنالیز قرار می گیرد؟

هورمون تحریک نماینده تیروئید (TSH) به وسیله غده هیپوفیز قدامی ، یک اندام کوچک در زیر مغز و پشت حفره های سینوسی فراوری می شود. TSH تیروئید را که یک غده پروانه ای کوچک در داخل گردن در جلوی لوله های بادی واقع شده است، با اتصال به گیرنده TSH برای ترشح هورمونهای تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) در خون تحریک می نماید. این آزمایش مقدار TSH در خون را مقدار گیری می نماید.

T4 و T3 به کنترل مقدار استفاده انرژی از بدن یاری می نمایند. بیشتر هورمون فراوری شده به وسیله تیروئید T4 است. این هورمون نسبتاً غیرفعال است ، اما در کبد و سایر بافت ها به T3 بسیار فعال تر تبدیل می شود.

TSH به همراه هورمون تنظیم نماینده تیروتروپین (TRH) که از هیپوتالاموس حاصل می شود ، بخشی از سیستم بازخوردی است که بدن از آن برای حفظ مقادیر پایدار هورمون های تیروئید در خون استفاده می نماید.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید در خون کاهش می یابد ، غده هیپوفیز در پاسخ به تحریک TRH، TSHبیشتری فراوری می نماید. TSH به نوبه خود تیروئید را تحریک می نماید تا T4 و T3 بیشتری فراوری کند و آزاد کند.

هنگامی که سطح هورمون تیروئید در خون افزایش می یابد ، غده هیپوفیز TSH کمتری فراوری می نماید و تیروئید T4 و T3 کمتری فراوری می نماید.

هنگامی که هر سه عضو (هیپوتالاموس ، هیپوفیز و تیروئید) به طور عادی کار می نمایند ، فراوری تیروئید برای حفظ سطح نسبتاً پایدار هورمون های تیروئید در خون تنظیم می شود.

اگر تیروئید مقادیر نامناسب زیادی از T4 و T3 را آزاد کند ، فرد مبتلا ممکن است علائم مرتبط با تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) مانند ضربان قلب سریع ، کاهش وزن ، عصبی بودن ، لرزش دست ، چشم های تحریک شده و خوابیدن زیاد را تجربه کند. بیماری گریوز شایع ترین دلیل پرکاری تیروئید است.

این یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن فرد مبتلا آنتی بادی فراوری می نماید که مانند TSH عمل می نماید ، به گیرنده TSH متصل شده و آن را فعال می نماید و منجر به فراوری مقادیر بیش از حد هورمون تیروئید می شود. در پاسخ ، هیپوفیز TSH کمتری فراوری می نماید ، که معمولاً به سطح پایین آزمایش TSH در آزمایش خون منجر می شود.

در صورت کاهش فراوری هورمون های تیروئید به وسیله تیروئید (تیروئید غیر فعال یا کم کاری تیروئید) ، فرد ممکن است علائمی مانند افزایش وزن ، خشکی پوست ، یبوست ، عدم تحمل سرما و خستگی را تجربه کند. تیروئیدیت هاشیموتو شایعترین دلیل کم کاری تیروئید در ایران است. این یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در آن پاسخ ایمنی باعث ایجاد التهاب و آسیب به تیروئید و بعلاوه فراوری آنتی بادی ها می شود. با این حال ، آنتی بادی ها باعث کم کاری تیروئید نمی شوند.

تشخیص آنتی بادی های مربوط به تیروئید (به عنوان مثال ، آنتی بادی های تیروپراکسیداز و یا آنتی بادی های تیروگلوبولین) نشان می دهد که خود ایمنی تیروئید وجود دارد. این آنتی بادی ها در بیماری گریوز یا تیروئیدیت هاشیموتو قابل تشخیص هستند. تیروئیدیت با هاشیموتو ، مقدار هورمون تیروئید کمتری فراوری می نماید. در پاسخ ، هیپوفیز به طور معمول TSH بیشتری فراوری می نماید ، که معمولاً منجر به سطح بالایی از آن در آزمایش TSH می شود.

با این حال ، سطح TSH به تنهایی همواره سطح هورمون تیروئید را پیش بینی یا منعکس نمی نماید. بعضی از مبتلایان به هیپوفیز نوعی TSH غیر طبیعی ایجاد می نمایند که به درستی کار نمی نماید. آنها غالباً با وجود داشتن سطح TSH طبیعی یا حتی با سطح خفیف ، دچار کم کاری تیروئید هستند.

به ندرت ، اختلال عملکرد هیپوفیز ممکن است باعث افزایش یا کاهش مقادیر TSH شود. علاوه بر اختلال عملکرد هیپوفیز ، در صورت بروز مشکل در هیپوتالاموس (کمبود یا فراوری بیش از حد TRH) ممکن است پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید ایجاد شود.2

این تست چه زمانی درخواست می شود؟

در موارد زیر آزمایش TSH انجام می شود:

زمانی که علایم و نشانه های کم کاری یا پر کاری تیروئید وجود دارد

اگر غده تیروئید بزرگ شده است (گواتر)

اگر ندول (گره) تیروئید وجود داشته باشد (یک توده کوچک در غده تیروئید که ممکن است جامد یا کیست پر از مایع باشد)

در بیماران مبتلا به اختلالات تیروئید که تحت درمان هستند

بعنوان یکی از آزمایش های چکاپ.3

چگونه برای آزمایش هورمون محرک تیروئید آماده شویم؟

آزمایش TSH به آمادگی خاصی احتیاج ندارد. با این وجود در صورت مصرف داروهایی که ممکن است دقت آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند، پزشک خود را آگاه نماید. بعضی از داروهایی که می­تواند آزمایش TSH را تحت تاثیر قرار دهند عبارت ­اند از:

آمیودارون

دوپامین

لیتیوم

پردنیزول

یدید پتاسیم

ممکن است احتیاج باشد تا پیش از آزمایش از مصرف این داروها خودداری نمایید. با این وجود، بدون دستور پزشک مصرف داروهای خود را قطع نکنید.1

آزمایش هورمون تحرک تیروئید چگونه انجام می­شود؟

در آزمایش TSH مقداری خون به عنوان نمونه گرفته می ­شود. معمولا از ورید ساعد برای خون­ گیری استفاده می­ شود.

نمونه گیر مراحل زیر را انجام می دهد:

ابتدا ناحیه خون­ گیری را با محلول ضدعفونی­ نماینده تمیز می­ کند.

سپس یک کش به دور بازوی شما می­ بندد تا رگ ­های شما برجسته شده و یافتن آن­ ها ساده ­تر شود.

پس از یافتن یک ورید، سوزنی را به آن وارد کرده و خون به وسیله سوزن به یک لوله یا شیشه کوچک متصل به سوزن وارد می­ شود.

پس از گرفتن مقدار خون کافی، سوزن را بیرون آورده و محل خون­ گیری را با یک باند می ­پوشاند تا از خون­ریزی جلوگیری نماید.

کل این مرحله تنها چند دقیقه طول می­ کشد. نمونه خون برای تجزیه­ و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می­ شود. پس از دریافت نتیجه آزمایش و مراجعه به پزشک، وی در خصوص نتایج و معنی آن­ ها با شما صحبت خواهد نمود.1

تفسیر نتایج آزمایش هورمون محرک تیروئید چیست؟

مقدار طبیعی TSH بین mIU/L 4/0 و mIU/L 0/4 است. اگر به دلیل یک اختلال تیروئیدی تحت درمان هستید، محدوده طبیعی به صورت mIU/L 0/3-5/0 می ­باشد.

مقادیر بالاتر از این بازه معمولا نشان­ده دهنده کم ­کاری تیروئید است. اگر غده تیروئید هورمون­ های کافی فراوری نمی ­کند، غده هیپوفیز برای تحریک غده تیروئید TSH بیشتری ترشح می ­کند.

مقادیر کمتر از این بازه به معنای پرکاری تیروئید است. در صورت فراوری بیش­ ازحد هورمون­ ها به وسیله غده تیروئید، غده هیپوفیز TSH کمتری ترشح می­ کند.

بسته به نتایج آزمایش، ممکن است پزشک فوق تخصص غدد برای تایید تشخیص بیماری آزمایش ­های بیشتری را تجویز نماید.3

پینوشتها

1.www.darmankade.com

2.www.anyazma.com

3.www.vahidlab.ir

منبع: راسخون