خبرنگار باید نگاه فراهنجاری و نوآورانه داشته باشد - وبلاگ داریوش

به گزارش وبلاگ داریوش، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: خبرنگار در دیدن واقعیت های مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نباید تابع هنجارهای خبری باشد و باید از یک نگاه فراهنجاری و نوآورانه در انعکاس ظرفیت ها و مسائل مهم جامعه برخوردار باشد.

به گزارش گروه علمی و دانشگاهی وبلاگ داریوش به نقل از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، نزدیک به سه دهه است که در ایران و در تقویم رسمی، روزی به عنوان روز خبرنگار تعیین شده است؛ 17 مردادماه که به عنوان روز خبرنگار شناخته و تقدیر می شود، روزی است که در سال 1377 شهید محمود صارمی، به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران در مزار شریف افغانستان به دست گروهک تروریستی طالبان به شهادت رسید.

سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مناسبت روز خبرنگار در پاسخ به سؤالی مبنی بر باید و نبایدهای کار خبری، ضمن تبریک روز خبرنگار به جامعه خبری ایران که پیشتاز بازنمایی های مهم و اثرگذاری خبری در ایران عزیز بوده و هستند و همواره شاهد شجاعت و ایثارگری آن ها در میدان های پرمخاطره ازجمله ورود فراگیر به موضوع سلامت و کرونا بوده ایم، گفت: خبر پیوند عمیقی با واقعیت و زمانه دارد و کار خبری غیر از روایت های داستانی و درخواست های بازنمایی شده مبتنی بر سناریوها در قالب ژانرهای قهرمان پروری، آرمانی، طنز یا ملودرام های جریان زندگی است.

وی شرح داد: عرصه خبر با حاق واقعیت سروکار دارد و خبرنگار باید توان بازنمایی واقعیت های مهم را داشته باشد و بتواند با شیوه های قابل فهم عموم بازنمایی کند.

دروغ پردازی خلاف مسئولیت اجتماعی خبرنگار است

عاملی در ادامه با اشاره به اینکه بیان بخشی از واقعیت به عنوان همه واقعیت، تحریف واقعیت و معکوس نشان دادن واقعیت یک خطای خبری است، خاطرنشان کرد: امروز این خطا عرصه گسترده ای پیدا کرده است، خصوصاً در رسانه های اجتماعی با اخبار دستکاری شده بسیار گسترده، روبرو هستیم؛ به عنوان مثال در مورد کرونا، مطالعات اجرا شده نشان می دهد که 40 درصد اخبار رسانه های اجتماعی دستکاری و تحریف شده است.

وی در تبیین نکته دوم، مبنی بر توجه به ابعاد متنوع خبر اعم از جنبه های مثبت و منفی اجتماعی شرح داد: باید از سیاه نمایی خبر، یا اولویت دادن به اخبار سیاه که قلمرو بازنمایی شده ناامیدکننده و ضد جریان زندگی ایجاد می کند، پرهیز کرد. هیچ سازی از دولت، مجلس یا قوه قضائیه و یا هیچ سازی از عملکرد نهادهای مهم و یا شخصیت های علمی، دایره سیاه زندگی و ناامیدی را تقویت می کند و راستا سیاه نمایی از کارها، دقیقاً راستای است که دشمنان جمهوری اسلامی ایران آن را دنبال می کنند.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران نکته سوم را توجه به ابعاد جامع اخبار انتقادی دانست و گفت: نقد چهار رکن دارد که ما صرفاً به یک رکن آن که بیان خلأها و کاستی ها، نشدن ها و نبودن ها و احیاناً عقب افتادگی های امور است توجه می کنیم.

وی ادامه داد: نکته چهارم در کار رسانه و خبر توجه به شرایط جمهوری اسلامی و شرایط جهانی است، درواقع خبرنگار ما باید یک نگاه ملی- جهانی داشته باشد. شرایط ما در جمهوری اسلامی ایران بسیار خاص است؛ ما در جهت معکوس سلطه جهانی حرکت می کنیم و این امر موجب شده است جمهوری اسلامی ایران تبدیل به نماد مقاومت در مقابل جهان سلطه شود و دشمنان همه توان خود را برای از بین بردن نماد مقاومت علیه سلطه جهانی، به کار گرفته اند.

جنگ رسانه ای عرصه ای بزرگ تر از جنگ نظامی دارد

استاد ارتباطات دانشگاه تهران، در ادامه جنگ رسانه ای در این عرصه را بزرگ تر از جنگ نظامی دانست و گفت: این شرایط خاص که نظام اسلامی و مردم شریف ایران را با انواعی از دشمنی های فراگیر روبرو کرده، بسیار ویژه است و حساسیت کار خبری را در جمهوری اسلامی ایران بیشتر می کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نکته پنجم، را ناظر بر درست نوشتن، عمیق نوشتن، معطوف به مسئله و حل مساله نوشتن خاطرنشان کرد و گفت: رعایت این نکته موجب اعتماد به خبرنگار و رسانه خبری می شود. خبرنگاری معتبر و نام نما شدن خبرنگار در گرو تخصصی شدن و حرفه ای شدن خبرنگاری است.

توجه به خبرنگاری دیجیتال و خبرنگاری به لحظه و خبرنگاری برخط و در لحظه نکته ششم ذکرشده توسط دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بود که در این زمینه خاطرنشان کرد: با ظهور فضای مجازی و رسانه های اجتماعی تراز کار خبرنگار و خبرنگاری جهانی شده است، به عبارتی خبر در بستر جهانی متولد می شود و فضای مجازی فاصله بین اصل واقعه و خبر را معطوف به صفر کرده است.

وی با بیان اینکه در این معنا خبر از اتاق خبر به ذهنیت خبرنگار و شکار لحظه ها انتقال پیدا کرده است، تأکید کرد: در مورد خبرنگاری در پیوند با جهان و جهان دوم گفتنی ها بسیار است که در مجال دیگر در مورد آن صحبت خواهم کرد.

خبرنگار باید نگاه فراهنجاری و نوآورانه داشته باشد

عاملی نکته هفتم را توان نوآوری خبری اعلام کرد و گفت: خبرنگار در دیدن واقعیت های مهم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه نباید تابع هنجارهای خبری باشد و باید از یک نگاه فراهنجاری و نوآورانه در انعکاس ظرفیت ها و مسائل مهم جامعه برخوردار باشد.

وی با بیان اینکه خبرنگار باید نوآور باشد و نوآوری خبری را بر هنجاری بودن خبر ترجیح دهد، گفت: بسیاری از تولیدات خبری ما تابع هنجارهای خبری و ارزش خبری متداول است و اساساً اخبار ما خیلی با مقامات پیوند خورده است و تیترهای بزرگ بیشتر مربوط به کارگزاران درجه 1 نظام است. این البته یک هنجار خبری در بسیاری از کشورها است. ولی قدرت خبرنگار و میزان هوش خبرنگار بستگی به خبرسازی از امور نادیده و امور به اصطلاح کم اهمیت ولی در حقیقت پراهمیت است.

باید به خبرنگاری مردمی توجه شود

عاملی در ادامه به طرح پرسش هایی برای برجسته سازی در رسانه ها پرداخت و گفت: امروز چه اموری برای زندگی عموم مردم مهم است؟، به مخاطره افتادن یک فرد، چقدر اهمیت دارد؟ امروز چقدر جامعه کهن سالان تیتر می شوند؟ چقدر کار جمعی تیتر می شود؟ و چقدر به اقوام ایرانی توجه می کنیم؟، چه مقدار عصبانیت های اجتماعی را مورد کاوی می کنیم؟، چه مقدار از طریق خبر روابط اجتماعی را به سمت سازگاری سوق می دهیم؟ و چه مقدار به آموزه های بین المللی توجه می کنیم؟ چقدر از ظرافت های درس آموز سایر ملل صحبت می کنیم؟ چه سهمی از اخبار به عرصه علم اختصاص پیدا می کند؟ چه دستاوردهای علمی در عرصه اخبار علمی مهم است؟ چه مقدار به توان افراد در برقراری صلح و سازگاری و همدلی و همفکری اجتماعی در اخبار اجتماعی توجه می کنیم؟ و ده ها و صدها چه و چگونگی و چرائی های خبری دیگری که جنبه نوآوری و خلاقیت خبری دارد باید موردتوجه قرار گیرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی نکته آخر را توجه به غیر مرکزی شدن عرصه خبر و خبرنگاری و توجه به خبرنگاری مردمی و بر خواسته از نکته ششم اعلام کرد و افزود: لازم است از ظرفیت واقعیت گرایی، دردمندی، مسئله گرایی و کم کردن فاصله مرکز و پیرامون در ناحیه کاربران که امروز جمعیت 68 میلیونی در ایران پیدا کرده است، استفاده کنیم. به طور حتم خبر تولیدشده توسط عموم مردم لزوماً مبتنی بر قواعد تولید خبر نیست ولی به دلیل توان دامنه ایجاد کردن وسیع در ناحیه اخبار مرتبط با همه جا توسط مردم، خبرنگاری مردمی اهمیت محوری پیدا می کند.

وی شرح داد: خبرنگاری مردم توسط همه کاربران 68 میلیونی در یک فرآیند اعتبار سنجی می تواند یک انقلاب بزرگ و یک انفجار خبری به حساب آید و فاصله پایتخت، کلان شهرها و شهرهای بزرگ با سایر نقاط کشور را کم کند و به نوعی به جامعه بی صدا و کم صدا، صدای ملی و جهانی مؤثر دهد. امروز 80 درصد جامعه ایران کاربر اینترنت هستند و درواقع ما با یک ظرفیت 80 درصدی تولیدکننده خبری روبرو هستیم و گذاشتن کارگاه های حرفه ای و در دسترس قرار دادن نرم افزارهای حرفه ای تولید خبر برای عموم مردم، یک راهکار بر توانمند ساختن جامعه کاربران به خبرنگار نیمه حرفه ای است.

عاملی گفت: به جامعه وبلاگ داریوش کشور توصیه می کنم؛ به خبرنگاری تخصصی اهمیت دهید و خود را تبدیل به یک نماد در یکی از حوزه های تخصصی خبر کنید چراکه نماد شدن از کار کیفی و مستمر، تقویت دانش خبر و حوزه تخصصی موردتوجه متولد می شود و حتماً توان الهی و انسانی خبرنگار متعهد، جاذبه بزرگ و مرجعیت مهمی را خلق می کند.

راستا کار خبرنگاری جدای از رشادت های میدان جنگ نیست

وی در پاسخ به این پرسش که عملکرد خبررسانی در شرایط کرونا را چگونه ارزیابی می کنید، تاکید کرد: به نظرم حوزه خبرنگاری حرفه ای هم در رسانه ملی و هم در رسانه های نوشتاری پیروز بودند ولی عرصه رسانه های اجتماعی بدون مشارکت جدی خبرنگاری حرفه ای، فضا را برای اخبار ساختگی، تحریف شده، دستکاری شده و فاقد صحت و اعتبار گسترده کرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در سرانجام بر عظمت شهدا و رشادت های جامعه خبری در همه عرصه های پرمخاطره از جنگ تحمیلی گرفته تا شهدای مدافع حرم و همچنین شهدای سلامت در شرایط کرونا تأکید کرد و گفت: راستا کار خبرنگاری در مقابله با جنگ رسانه ای دشمن حتماً جدای از رشادت های میدان های جنگ نظامی نیست و چه بسا خالق ارزش های بزرگتری نیز هست.

انتهای پیام/