داستان تکامل ناو هواپیمابر؛ از کرجی های بالن قرن نوزدهم تا بزرگترین در دنیا! - وبلاگ داریوش

به گزارش وبلاگ داریوش، آنچه امروز در اخبار و فیلم های سینمایی به تماشا آن در قالب ناو هواپیمابر عادت نموده ایم، نتیجه تکاملی است که بیش از یک قرن زمان برده و بعضی از با استعدادترین مهندسان در آن نقش داشته اند.

ناو های هواپیمابر امروزی یک ماشین جنگی بزرگ و پیچیده محسوب می شوند که امکان جابجایی ناوگان های کامل هواپیما و استقرار در مکانی بسیار دورتر از کشور مبدا را فراهم می نمایند.

بزرگترین ناو هواپیمابر امروزی می تواند بیش از 75 هواپیما را حمل و امکان پرواز آن ها در میانه دریا را فراهم کند. اما شرایط در دنیای ناو های هواپیمابر همیشه تا به این مقدار پیشرفته و پیچیده نبوده است.

آنچه امروز در اخبار و فیلم های سینمایی به تماشا آن عادت نموده ایم، نتیجه تکاملی است که بیش از یک قرن زمان برده و بعضی از با استعدادترین مهندسان در آن نقش داشته اند.

در ادامه بعضی از مهم ترین گام ها در تکامل ناو های هواپیمابر یا آنچه امروز به نام ابرناو های هواپیمابر می شناسیم، ارائه شده است.

کرجی های بالن قرن نوزدهم

کرجی بالن به طور معمول برای مهار بالن ها هوای گرم استفاده می شد تا برترین دید از منطقه اطراف حاصل شود.

در این کرجی ها از یک بند برای متصل کردن بالن به بدنه کرجی استفاده می کردند.

قدمت این کرجی های بالن به قرن نوزدهم باز می شود و خیلی زود کشتی هایی با توانایی حمل هواپیما های آب نشین در جنگ دنیای اول جای آن ها را گرفتند.

لا فودر، نخستین کشتی حامل هواپیما های دریایی

کشتی فرانسوی لا فودر (La Foudre) نخستین کشتی حامل هواپیمای دریایی در تاریخ بود. بر خلاف ناو های هواپیمابر امروزی، به جای در اختیار داشتن باندی روی کشتی برای پرواز هواپیماها، لا فودر صرفا برای حمل هواپیما ها استفاده می شد. از جرثقیل برای پایین بردن هواپیما ها و قرارگیری روی دریا استفاده می شد تا امکان برخاستن و فرود روی آب را داشته باشند.

ناو هواپیمابر لا فودر در سال 1896 فعالیت خود را آغاز کرد، اما در سال 1911 و مدت کوتاهی پس از اختراع هواپیمای دریایی در سال 1910، با اصلاحاتی که در آن صورت گرفت به یک کشتی حامل هواپیمای دریایی تبدیل شد.

هواپیمای دریایی ویسین کانارد (Voisin Canard) نخستین هواپیمایی بود که لا فودر حمل کرد. این هواپیما بیشتر برای ماموریت های شناسایی و نظارت استفاده می شد.

یوجین الی، نخستین فرود روی کشتی جنگی با هواپیما

یوجین برتون الی (Eugene Burton Ely) به عنوان پدر هوانوردی دریایی شناخته می شود. تصویر زیر یکی از کوشش های متعدد وی برای برخاستن از یک کشتی جنگی را نشان می دهد. در این عکس وی در حال کوشش برای برخاستن از کشتی یواس اس بیرمنگام در سال 1910 دیده می شود.

در نهایت، یوجین الی به نخستین فرد در تاریخ بدل شد که با هواپیما روی یک کشتی جنگی فرود آمد. وی در 18 ژانویه 1911 و پس از برخاستن از پیست مسابقه تانفوران (Tanforan Racetrack) در سن برونو، کالیفرنیا روی کشتی یواس اس پنسیلوانیا (USS Pennsylvania) فرود آمد.

اچ ام اس ارگوس، نخستین ناو هواپیمابر با عرشه پرواز صاف

به عنوان نشانه ای از سرعت باورنکردنی پیشرفت فناوری نظامی، تنها هشت سال پس از فرود یوجین الی روی یک کشتی جنگی، اچ ام اس آرگوس (HMS Argus) به عنوان نخستین ناو هواپیمابر با عرشه پرواز بدون مانع نام خود را مطرح نمود. اچ ام اس آرگوس که با تغییر و اصلاح یک کشتی بازرگانی شکل گرفته بود، به طور ویژه امکان برخاستن و فرود هواپیما روی کشتی را فراهم می کرد.

اچ ام اس آرگوس نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا به عنوان یک ناو هواپیمابر در جنگ دنیای دوم حضور داشت و برای اسکورت هواپیما هایی مانند اسپیت فایر، هاوکر هاریکن و بلک برن اسکوا استفاده شد.

هوشو: نخستین ناو هواپیمابر اختصاصی

تا پیش از سال 1920، ناو های هواپیمابر بیشتر نمونه هایی اصلاح شده برای تحقق این هدف بودند. هوشو (Hōshō) نخستین کشتی جنگی بود که به طور خاص از ابتدا به عنوان ناو هواپیمابر طراحی و ساخته شد.

ناو هواپیمابر ژاپنی هوشو طی جنگ دنیای دوم در نبرد میدوی در سال 1942 حضور داشت. با این وجود، این ناو هواپیمابر بیشتر برای آموزش در آب های داخلی ژاپن استفاده می شد. مقدار نسبتا کوچک هوشو موجب می شد تا در موقعیت های جنگی کارایی چندانی نداشته باشد.

پس از جنگ دنیای دوم، ناو هواپیمابر هوشو برای بازگرداندن حدود 40 هزار سرباز و غیرنظامی ژاپنی از کشور های خارجی استفاده شد.

ناو های هواپیمابر جنگ دنیای دوم

ظهور هواپیما های مجهز به پیشرانه جت در اواخر جنگ دنیای دوم آغاز شد که به نوآوری در طراحی ناو های هواپیمابر نیز منجر شد. بعضی از ناو های هواپیمابر در این زمان آغاز به استفاده از نوار های فرود زاویه دار کردند.

نوار های فرود زاویه دار تقریبا 9 فوت (2.7 متر) از محور اصلی ناو هواپیمابر بلند می شدند و امکان فرود ایمن تر را فراهم می کردند. اگر خلبان هواپیما با سرعت زیاد برای فرود اقدام می کرد می توانست به لطف ارتفاع موجود از سطح برخاسته و برای فرود دوباره کوشش کند.

از جمله برجسته ترین ناو های هواپیمابر جنگ دنیای دوم می توان به یو اس اس اینترپرایز (USS Enterprise)، پیشرفته ترین کشتی جنگی آمریکا طی جنگ، و اچ ام اس آرک رویال (HMS Ark Royal) بریتانیا اشاره نمود.

نخستین پرواز هواپیمای جت از روی ناو هواپیمابر

34 سال پس از فرود هواپیمای یوجین الی روی یک کشتی جنگی، اریک براون از نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا، به نخستین خلبانی تبدیل شد که با یک هواپیمای مجهز به پیشرانه جت از روی یک ناو هواپیمابر به هوا برخاسته و فرود آمد.

در 3 دسامبر 1945، براون سوار بر یک فروند هواپیمای دی هاویلاند سی ومپایر (de Havilland Sea Vampire) به سمت ناو اچ ام اس اوشن (HMS Ocean) پرواز کرد. وی روی ناو فرود آمد و سپس دوباره از روی آن به هوا برخاست.

اریک براون از برجسته ترین خلبانان در تاریخ نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا است. به عنوان یک خلبان آزمایش، وی بعلاوه رکورد دنیای پرواز با بیشترین نوع هواپیما که شامل 487 مورد می شود را در اختیار دارد. وی بعلاوه رکورد دنیای بیشترین تعداد فرود روی ناو هواپیمابر با 2407 فرود را به خود اختصاص داده است.

نوآوری برخاست از روی سطح شیب دار پرش اسکی

شاید نخستین استفاده از سطح شیب دار پرش اسکی به جنگ دنیای دوم باز شود. در آن موقع، یک سطح شیب دار به طور موقت در انتهای عرشه پرواز کشتی اچ ام اس فیوریس (HMS Furious) نصب شد. این ابزار موقت برای برخاستن بمب افکن های سنگین فری باراکودا (Fairey Barracuda) بکار گرفته شد.

برخاستن از روی ناو هواپیمابر با یاری منجنیق بخار

در 31 ژوییه 1912، تئودور گوردون الیسون نخستین خلبانی بود که با یاری سامانه منجنیق نیروی دریایی آمریکا به سمت آسمان پرواز کرد. از آن موقع، برخاستن از روی ناو هواپیمابر با یاری منجنیق بهبود یافته و امروزه در ناو های هواپیمابر مدرن نیز استفاده می شود.

مدت کوتاهی پس از جنگ دنیای دوم، نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا توسعه منجنیق بخار را آغاز کرد. این روش به هواپیما ها یاری می نماید تا با سرعت بالا به پرواز درآیند، شرایطی که تنها با استفاده از نیروی پیشرانه های هواپیما محقق نمی شود.

منجنیق بخار به هواپیمای جت اجازه می دهد سرعت لازم برای برخاستن از سطح کشتی را طی حدود دو تا چهار ثانیه کسب کند، حتی اگر یک پیشرانه خود را از دست داده باشد.

ناو های هلیکوپتربر

در دهه 1950، اختراع هلیکوپتر به معرفی نوع جدیدی از ناو های هواگردبر به نام ناو های هلیکوپتربر منجر شد. این ناو ها به طور معمول کوچک تر بودند، زیرا فقط برای برخاست عمودی به فضا احتیاج داشتند.

یواس اس آیو جیما (USS Iwo Jima)، تصویر بالا، به وسیله نیروی دریایی آمریکا طی جنگ ویتنام برای حمل هلیکوپتر، کامیون های نفتکش، و خودرو ها استفاده شد. در سال 1970، این کشتی به عنوان بخشی از گروه ضربت 130 استفاده شد که ماژول فرماندهی آپولو 13 را از دریا بازیابی کرد.

عصر هسته ای و ابرناو های هواپیمابر

پس از جنگ دنیای دوم، نوآوری های بیشتری در ناو های هواپیمابر به واسطه دوران هسته ای شکل گرفت. راکتور های هسته ای در کشتی های جنگی مانند ناو هواپیمابر یواس اس اینترپرایز سی وی ان-65 (USS Enterprise (CVN-65))، نخستین ناو هواپیمابر هسته ای دنیا، نصب شده بودند.

این راکتور ها به کشتی ها اجازه می دهند برای مدت زمان طولانی تری روی دریا فعال باشند که به معنای امکان انجام ماموریت های مقیاس بزرگ دور از مرز های کشور است.

راکتور های هسته ای نقش مهمی در شکل گیری ناو های هواپیمابر مدرن داشتند. ناو های هواپیمابر کلاس نیمیتز نیروی دریایی آمریکا بعضی از بزرگ ترین ناو های هواپیمابر امروزی هستند.

کشتی های کلاس نیمیتز می توانند 60 هواپیما را حمل نموده و برجی 20 طبقه بالاتر از سطح دریا دارند. آن ها از دو راکتور هسته ای نیرو می گیرند و می توانند با بیشینه سرعت 30 گره حرکت نمایند.

کلاس ملکه الیزابت نیروی دریایی بریتانیا، لیائونینگ نیروی دریایی چین و آدمیرال کوزنتسوف نیروی دریایی روسیه از دیگر ناو های هواپیمابر مدرن برجسته هستند.

بزرگترین ناو هواپیمابر امروزی دنیا، یواس اس جرالد آر. فورد

یواس اس جرالد آر. فورد (USS Gerald R. Ford) نیروی دریایی آمریکا بزرگ ترین ناو هواپیمابر فعلی در دنیا است. این ناو هواپیمابر به فناوری های پیشرفته از جمله سامانه های پرتاب هواپیمای الکترومغناطیسی مجهز است و عرشه پرواز به پهنای 78 متر دارد.

این ناو می تواند بیش از 75 هواپیما و 4539 پرسنل را حمل کند. دو راکتور هسته ای نیروی مورد احتیاج جرالد آر. فورد را تامین می نمایند.