گزارش، خیز بلند ترکیه برای استفاده از انرژی های تجدیدپذیر نوظهور - وبلاگ داریوش

به گزارش وبلاگ داریوش، نداشتن نفت و گاز و هزینه های کلان واردات این منابع، ترکیه را به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر سوق داده و حالا این کشور دارنده مقام نخست اروپا در استفاده از انرژی پاک ژئوترمال یا گرما زمین است.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ داریوش، اغراق آمیز نیست اگر گفته شود، در کنار مزیت عظیمی همچون ویژگی های جغرافیای دریایی، مهم ترین مشکل ترکیه، تامین هزینه های سخت در بخش انرژی است.

جدیدترین خبرها و تحلیل های ایران و جهان را در کانال تلگرامی وبلاگ داریوش بخوانید. (کلیک کنید)

ترکیه برخلاف کشور ما، نفت و گاز کشف شده و به بهره برداری رسیده قابل توجهی ندارد و هر سال ناچار است به طور میانگین، پنجاه میلیارد دلار از درآمدهای خود را صرف واردات نفت و گاز کند.

شهفرایندان ترکیه در حال حاضر برای خریدن هر 1 لیتر بنزین، رقمی نزدیک به 8 لیره پرداخت می نمایند و جالب اینجاست که با اختلافی بسیار ناچیز، گازوئیل نیز با همین قیمت به فروش می رسد.

در نتیجه شبکه حمل و نقل ترکیه و همچنین کشاورزی این کشور، پول هنگفتی برای تامین سوخت پرداخت می نماید و این موضوع، بر تمام ابعاد زندگی شهفرایندان ترکیه تاثیر می گذارد.

در همین حال، فعالیت نیروگاه های گازی نیز مقرون به صرفه نیست و فراوری برق آبی همیشه اولویت نخست فراوری برق در ترکیه بوده است. اما چند سالی است مقامات آنکارا برای گذار از این شرایط سخت، استفاده از انرژی های تجدیدپذیر را به عنوان یک استراتژی مهم انتخاب و بر روی آن سرمایه گذاری نموده اند.

انرژی بادی، انرژی نور خورشید و استفاده از منابع ژئوترمال، از مهم ترین نقاط تمرکز دولت اردوغان برای تامین انرژی و پایین آوردن قیمت نهایی آن است.

ژئوترمال، تبدیل گرمای دل زمین به برق

پیش از آن که به موفقیت های همسایه غربی در حوزه انرژی تجدیدپذیر بپردازیم، ضروری است تعریف ساده و کوتاهی از ژئوترمال ارائه دهیم.

انرژی زمین گرمایی یا ژئوترمال چیست؟ انرژی زمین گرمایی، در واقع یک منبع انرژی تجدیدپذیر (انتها ناپذیر) است و همچنین به عنوان منبع انرژی پاک شناخته می شود، زیرا گاز های گلخانه ای آسیب زا فراوری نمی نماید.

این انرژی، از نقاط عمیق و از سنگ ها و سیالات گداخته (ماگما) که دمای بسیار زیادی دارند و کیلومترها زیر زمین هستند نشأت می گیرد. واژه ژئوترمال ریشه یونانی دارد. ژئو به معنی زمین و ترمال به معنی گرما است. این واژه اقتباسی مستقیماً معنی آن یعنی گرمای زیر سطح زمین را در بر دارد. این انرژی در طول روزگاران و هزاران سال پیش توسط تجزیه و واپاشی مواد معدنی و جنگل ها شکل گرفته است و امروزه برای فراوری برق مورد استفاده قرار می گیرد.

مهم ترین عملیات در بهره برداری از این نوع انرژی، حفاری و فرستادن لوله های عظیم به عمق صدها متری زمین است. استفاده از انرژی زمین گرمایی برای فراوری برق به عنوان یک صنعت جدید شناخته شده است.

ایتالیایی ها برای اولین بار در سال 1904 یک توربین ژنراتور را با استفاده از بخار طبیعی از زیر زمین طراحی کردند. در سال 1960 اولین عملیات موفقیت آمیز نیروگاه فراوری برق در مقیاس عظیم در آمریکای شمالی انجام شد.

بسیاری از نیروگاه های انرژی زمین گرمایی در اطراف کالیفرنیا، هاوایی، نوادا، اتاوا، ایدیهو و مونتانا قرار دارند . تبدیل انرژی زمین گرمایی به انرژی الکتریکی در نیروگاه انجام می شود. در نیروگاه ها با استفاده از بخار آب داغ ناشی از انرژی زمین گرمایی برای به چرخش در آوردن توربین ها و فراوری برق استفاده می شود.

ترکیه دارنده مقام نخست اروپا و مقام چهارم جهان در ژئوترمال

آن گونه که رئیس جمهور ترکیه می گوید، حالا این کشور به شدت به دنبال استفاده از منبع ارزشمند و مهم ژئوترمال یا انرژی زمین گرمایی است.

رجب طیب اردوغان، دیروز در جمع کارآفرینان و دانشمندان و متخصصین حوزه انرژی گفت:در سال 2002 میلادی سهم ما در فراوری برق به شیوه ژئوترمال، تنها 18 مگاوات بود و حالا این مقدار به 1613 مگاوات رسیده است.

به گفته رئیس جمهور ترکیه، امروزه این کشور 63.5 درصد از انرژی مورد احتیاج خود را به شیوه ملی و خودکفا تامین می نماید و از این میزان، 52 درصد آن، انرژی تجدیدپذیر و پاک است.

در حال حاضر 58 ایستگاه فراوری برق گرمازمین به طور رسمی ثبت شده و در حال فعالیت هستند و با توجه به درخواست های انجام شده، پیش بینی می شود که در چند سال آینده، تعداد این نیروگاه ها به بیش از یک هزار مورد برسد.

اردوغان همچنین به این موضوع اشاره نموده که ظرفیت استخدام در حوزه فراوری انرژی ژئوترمال بالا است و تنها در 4 نیروگاه مانیسا، 1 هزار و 700 نفر استخدام خواهند شد.

ایران و انرژی ژئوترمال یا انرژی زمین گرمایی

نخستین نیروگاه ژئوترمال ایران در حوالی مشکین شهر در استان اردبیل و در دامنه کوه سبلان احداث شده است. این پروژه، قرار است اواخر امسال به بهره برداری برسد و ایران با بهره برداری از نیروگاه زمین گرمایی مشکین شهر به عنوان نهمین کشور دارنده فناوری زمین گرمایی به باشگاه جهانی کشورهای دارنده ژئوترمال خواهد پیوست.

در فاز نخست با راه اندازی نیروگاه زمین گرمایی مشکین شهر در مرحله اول مقدار پنج مگاوات انرژی برق به شبکه برق رسانی مشکین شهر تزریق خواهد شد.

هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان بخشی از تامین برق توسط نیروگاه های زمین گرمایی صورت می گیرد و بیش از 13 هزار مگاوات برق توسط همین نیروگاه ها فراوری می شود.

بیشترین ظرفیت نصب شده مربوط به آمریکاست. بعد از آن در کشورهای آتش فشانی همچون ایسلند، نیوزلند، فیلیپین و ژاپن به سراغ فراوری برق از گرمای زمین رفته اند و آلمان و ترکیه نیز در این حوزه، وارد شده اند.

آیا ژئوترمال، مقرون به صرفه است؟

بعضی از کارشناسان معتقدند که خرج کردن پول در بخش ژئوترمال، یک ریسک عظیم و یک فرایند فراوریی بسیار گرانقیمت است و و از آنجایی که ایران در دو حوزه خورشیدی و بادی، مزیت ها و ظرفیت های خاصی دارد، بهتر است در این دو حوزه کار شود. اما طرفداران انرژی گرمازمین بر این باورند که مزیت اصلی این بخش، 24 ساعته بودن فرایند فراوری است.

انرژی خورشیدی فقط در نیمی از شبانه روز می تواند برق فراوری کند و انرژی بادی نیز مشروط و منوط به وزیدن باد است. اما ژئوترمال، یک انرژی مداوم، لاینقطع و بدون گسست است و ظرف مدتی کوتاه، سرمایه گذاری اولیه باز می شود.

البته از بسیاری جهات، ترکیه از حیث فراوری و بهره برداری انرژی با ایران قابل مقایسه نیست. به عنوان مثال، بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی ترکیه، در حل حاضر 68 درصد از مردم این کشور از نعمت گاز طبیعی برخوردارند که البته این گاز، وارداتی است و با قیمت گزافی به دست مردم می رسد.

در همین حال، فراوری سالانه برق در ترکیه در حد 96 هزار مگاوات است که تقریباً چیزی در حد یک سوم ظرفیت فراوری برق در ایران است. چرا که در ایران تعداد قابل توجهی از نیروگاه های گازسوز وجود دارند که با سوخت ارزان قیمت کار می نمایند و از این گذشته، مقدار تلفات توزیع، چیزی در حد 11 درصد است.

خیز بلند ترکیه برای فراوری و بهره برداری از منابع انرژی تجدید پذیر و پاک، رفته رفته مزیت های بیشتری در اختیار این کشور می گذارد و در این میان، یکی از مسائل بسیار مهم، این است که اولاً بخش خصوصی در ترکیه برای فراوری، عرضه و ساماندهی و حتی صادرات انرژی، از توان و تجربه بالایی برخوردار است و دوم این که با توجه به گران بودن قیمت برق در ترکیه، مدیریت استفاده از انرژی در این کشور در شرایط مطلوبی واقع شده است.

با توجه به گران بودن برق و گاز در ترکیه، وابستگی صنعت و تجارت به برق و گاز و همچنین منوط بودن توسعه مالی ترکیه به قدرت دریافت در حوزه انرژی، می توان چنین پیش بینی کرد که راه های تامین انرژی در همه حوزه ها و به ویژه در حوزه های تجدیدپذیر و هسته ای، برای دولت ترکیه، بیش از پیش مهم و حیاتی شود.