دیاکو که بود ، همه چیز درباره اولین پادشاه ماد در ایران - وبلاگ داریوش

دیاکو که بود ، همه چیز درباره اولین پادشاه ماد در ایران

به گزارش وبلاگ داریوش، دیاکو، اولین شاه ایران بود که بعد از ورود آریایی ها به ایران، قوم ماد را متحد کرد و سلسله ماد را بنیان گذاشت.

دیاکو اولین شاه ماد بود. او توانست قوم ماد را که یک دسته از آریایی ها بودند و در شمال غرب ایران ساکن شده بودند، را با هم متحد کند و سلسله ای را به مرکزی هگمتانه تشکیل دهد. دیاکو اولین شاه ایران بعد از ورود آریایی ها محسوب می گردد و این موضوع، در تاریخ ایران باستان، امتیاز بزرگی برای او محسوب می گردد.

همه چیز درباره دیاکو پادشاه ماد:

دیاکو که بود؟
دیاکو چگونه به عنوان فرمانروا انتخاب شد؟
دوران حکومت دیاکو
معنی نام دیاکو
مرگ دیاکو و جانشینی او
مقبره دیاکو
دیاکو در شاهنامه

دیاکو که بود؟

دیاکو یا دیااکو، که منابع یونانی او را دیوکس نامیده اند، از مردم ماد بود. او اولین شاه ایران محسوب می گردد. بدون شک، پیش از دیاکو نیز در جاهای مختلف ایران، فرماندهانی بوده اند که حکومت داشته اند؛ اما اسناد و منابع تاریخی نشان دهنده این هستند که بعد از ورود آریاها به ایران، دیاکو با متحد کردن قبایل ماد، توانست آن ها را به یک ملت واحد تبدیل کند و دولت ماد را تشکیل دهد.

دیاکو چگونه به عنوان فرمانروا انتخاب شد؟

چگونگی ایجاد دولت ماد در پرده ای از ابهام نهاده شده است؛ باید تا زمان کشف اسناد بیشتر از این دوره از تاریخ ایران، صبر کرد تا ابهامات رفع گردد. بر طبق منابع، تعیین است اولین کسی که بعد از غلبه نهایی مادها بر سکاها در صدد اتحاد قبایل ماد برآمد، دیاکو بود. کتزیاس این زمان را با انقراض دولت آشور برابر دانسته است. هرودوت بنیانگذار دولت ماد را دیاکو می داند. به گفته هرودوت، دیااکو به عنوان داور، مورد رجوع مردم قبال ماد بود و انتها از سوی عامه مردم به عنوان حکمران، برگزیده شد تا نظم و عدالت را در میان آن ها ایجاد کند.

سارگون دوم شاه آشور در سال 715 قبل از میلاد، مطلع شد که دیاکو با پادشاه اورارتو متحد شده است، پس منتظر فرصت نشست و در جنگی که با مانایی ها در آذربایجان داشت، از جنوب دریاچه ارومیه، وارد ماد شد و دیاکو را به اسارت گرفت.

سارگون دوم، جان دیاکو را به او بخشید. سارگون بخشیدن جان دیاکو را در کتیبه ای نوشته است و در آن ذکر نموده که دیاکو را با همراهی قبیله خود، به حمات تبعید نموده است. دیاکو چندین سال در اسارت مادها بود و آن ها به عنوان باج گذار آشور دچار تنگدستی شدند و نتوانستند مالیات خود را به طور منظم به آشور پرداخت نمایند. آن ها متعهد شدند که در هنگام جنگ، برای آشور نیروی جنگی فراهم نمایند. دولت آشور دیاکو را آزاد کرد تا به سرزمین ماد برگردد و بعد از آن به عنوان رهبر ماد انتخاب شد. هرودوت در کتابش هیچ اشاره ای به اسارت دیاکو ننموده است.

دوران حکومت دیاکو

طبق گزارش هرودوت، دیاکو در حدود 53 سال حکومت کرد. مدت زمان حکومت او از 621 تا 674 قبل از میلاد بوده است. چون وجود دیاکو موجب بسط امنیت در منطقه بود، دولت آشور که در آن موقع حاکمی مطلق و جبار در سراسر بین النهرین بود، با آن تعارضی نشان نداد. دیاکو پس از رسیدن به قدرت، رفتار خود را تغییر داد. او که در ابتدا در بین مردم، رفت و آمد داشت و از نزدیک به آن ها رسیدگی می کرد، تشریفات جدیدی برای خود تدارک دید و کاخی برای خود ساخت و در آن نشست و خود را از ارتباط مستقیم با مردم، دور نگه داشت. هیچ کسی اجازه تماشا او را نداشت و تمامی ارتباطات، به وسیله واسطه به انجام می رسید. دیاکو علاوه تدارک گارد شخصی برای خود، در سرزمین ماد نیز خبرچین هایی را گماشته بود که اخبار کشورش را در اختیار او بگذارند.

دیاکو، هگمتانه را به عنوان مرکز مادها انتخاب کرد. این شهر بعدها مرکز تابستانی هخامنشیان شد. آثار دوره ماد و هخامنشی در هگمتانه، قابل تفکیک نیستند. هرودوت اولین کسی است که در خصوص هگمتانه نوشته است. او گفته است که دیوکس این شهر را بنا کرد و دستور داد کاخ بزرگی در آن احداث نمایند. بر گرد کاخ دیوکس، هفت حصار وجود داشت. این حصارهای هفت گانه به طبقات ممتاز تعلق داشت و هرکدام به یکی از رنگ های اجرام فلکی، رنگ آمیزی شده بود.

معنی نام دیاکو

نام دیاکو در منابع و اسناد مختلف تاریخی، به زبان های مختلف آمده و هرودوت در کتابش از او با عنوان دیوکس یاد نموده است. نام دیاکو از واژه ایرانی دهیوک (Dahyuka) گرفته شده است. کاربرد این نام در روزگار باستان معمول بود و در دوره های بعد نیز به صورت فارسی باستان، در لوح های گلی تخت تخت جمشید حک شده بود. بعضی پژوهشگران معتقدند اصل این نام، دهایوکو بوده و در معنی ساکن یا رئیس ده به کار می رفت که صورت قدیمی دهگان است که بعدها به صورت دهقان عایدی.

مرگ دیاکو و جانشینی او

دیاکو بعد از 53 سال حکومت بر ماد، در سال 674 پیش از میلاد، از جهان رفت و پسرش فرورتیش، جانشین او شد. فرورتیش در ابتدا حاکم و داور یک شهر بود و در بعضی منابع نیز به عنوان فرمانده جنگی مورد توجه مردم نهاده شد. او بعد از دیاکو، به ریاست اتحادیه قوم ماد منصوب شد و توانست مخالفان دولت آشور را با خود متحد کند. بعد از اتحاد ماد با گروهی از سکاها و جلب حمایت سران قوم پارس به تدارک سپاهی منظم پرداخت و به قلمرو آشور حمله کرد. سپس در اثر بی تجربگی و اختلاف با قبایل سکاها در این جنگ کشته شد.

مقبره دیاکو

دخمه فخر یکا یکی از معروفترین آثار تاریخی بازمانده از دوره ماد در مهاباد است. این بنا در دل یک صخره کنده شده و ورودی آن، دو ستون دارد. درون مقبره این دخمه، سکوهایی برای قرار دادن نذورات در قبر وجود دارد.

بنای این گوردخمه را به پدر دیاکو نسبت داده اند؛ اما بعضی بر این عقیده اند که دیاکو در همین مکان به خاک سپرده شد. درون اتاق اصلی گوردخمه سه قبر نهاده شده است که یکی از آن ها را قبر دیاکو می دانند.

دیاکو در شاهنامه

بعضی پژوهشگران بر این عقیده هستند که آنچه در منابع تاریخی در خصوص دیاکو گفته شده است با داده هایی که فردوسی از هوشنگ پیشدادی به دست می دهد یکی هستند. ازاین رو، دیاکو را با هوشنگ پیشدادی که عنوان اولین قانون گذار را دارد، یکی دانسته اند.

دیاکو اولین شاه ایران بود که بعد از ورود آریاها به ایران، قوم ماد را متحد کرد و حکومت تشکیل داد. او در ابتدا در بین مادها قضاوت را بر عهده داشت و مادها او را به عنوان بزرگ قوم خود، پذیرفته بودند. سپس با قدرت بیشتری که به دست آورد دولت ماد را بنا گذاشت. او هگمتانه را مرکز خود قرار داد و بعد از خود، فرورتیش فرزندش بر مادها، حکم رانی کرد. شما نیز نظر خود را درباره دیاکو با کاربران وبلاگ داریوش به اشتراک بگذارید.